Filistin Hakkında Herşey

Filistin Tarihi

Filistin tarihi, binlerce yıl öncesine kadar uzanmaktadır. Bölge, tarih boyunca birçok farklı medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Bölgenin tarihi, özellikle son yüzyılda, İsrail-Filistin çatışması ve Arap-İsrail savaşları gibi olaylar nedeniyle oldukça karmaşık hale gelmiştir.

Antik Dönem:

Filistin tarihi, antik dönemlere kadar uzanmaktadır. Bölge, Mısır, Babil, Pers ve Roma İmparatorluğu gibi büyük medeniyetlerin etkisi altında kalmıştır. Bölge, Yahudilerin tarihi kutsal toprakları olarak kabul edilir ve İsrailoğulları'nın Tapınağı, Kudüs'teki Mescid-i Aksa'nın temellerini oluşturmuştur.

Ortaçağ Dönemi:

İslam'ın ortaya çıkmasıyla birlikte, Filistin bölgesi Arapların kontrolü altına girdi. 7. yüzyılda, İslam peygamberi Muhammed'in ölümünden sonra, İslam dünyasının ilk kıblesi olarak kabul edilen Mescid-i Aksa, Kudüs'te inşa edildi. 11. yüzyılda, Haçlı Seferleri'nin başlamasıyla birlikte bölgede savaşlar yaşandı ve Kudüs, 1099 yılında Haçlılar tarafından ele geçirildi.

Modern Dönem:

19. yüzyılda, Filistin, Osmanlı İmparatorluğu'nun bir parçası haline geldi. 20. yüzyılın başlarında, bölgede İngiliz mandası kuruldu. İkinci Dünya Savaşı sırasında, Yahudi göçü arttı ve 1947'de Birleşmiş Milletler Filistin'in İsrail ve Filistin Devletleri olarak ikiye bölünmesini önerdi. 1948 yılında İsrail Devleti kuruldu ve Arap-İsrail savaşları başladı. 1967'de, İsrail altı gün savaşında Batı Şeria ve Doğu Kudüs'ü ele geçirdi ve burada Yahudi yerleşimcileri yerleştirdi. 1987 yılında Filistinliler, İntifada adı verilen bir ayaklanmayla İsrail'e karşı mücadele başlattı. Bu olaydan sonra, İsrail ve Filistin arasında barış süreci başlatıldı, ancak iki taraf arasındaki anlaşmazlıklar hala devam etmektedir.

Filistin Savaşları

• Birinci Arap-İsrail Savaşı (1948): İsrail'in kurulmasından sonra, Arap ülkeleri, İsrail'e karşı savaş başlattı. Savaş, İsrail'in zaferiyle sonuçlandı ve Filistin topraklarının büyük bir kısmı İsrail kontrolüne geçti.
• Süveyş Krizi (1956): İsrail, İngiltere ve Fransa, Mısır'ın Süveyş Kanalı'nı millileştirme girişimine karşı bir işgal başlattı. Bu savaşta, İsrail, Mısır'ın Sina Yarımadası'ndaki topraklarını ele geçirdi.
• Altı Gün Savaşı (1967): İsrail, Mısır, Suriye ve Ürdün'ün bir araya gelmesiyle başlayan bir savaş. İsrail, savaşın sonunda Batı Şeria, Doğu Kudüs, Gazze Şeridi, Sina Yarımadası ve Golan Tepeleri'ni ele geçirdi.
• Yom Kippur Savaşı (1973): Mısır ve Suriye, İsrail'e karşı saldırı başlattılar. Savaşın sonucunda, her iki taraf da kayıplar verdi, ancak İsrail zaferiyle sonuçlandı.
• Lübnan Savaşı (1982-2000): İsrail, Lübnan'ın güneyindeki gerilla savaşçılarına karşı bir işgal başlattı. Savaş, Lübnan'da uzun yıllar devam etti ve binlerce kişi hayatını kaybetti.
• İkinci İntifada (2000-2005): İsrail-Filistin barış sürecinin başarısızlığı sonrasında, Filistinliler İntifada adı verilen bir ayaklanma başlattı. Bu ayaklanma, İsrail-Filistin çatışmasının en şiddetli dönemlerinden biri oldu.
• Gazze Savaşı (2008-2009): İsrail, Gazze Şeridi'ne hava saldırıları düzenledi. Savaş, İsrail'in zaferiyle sonuçlandı, ancak binlerce sivil öldü.
• Mavi Marmara Olayı (2010): İsrail, Gazze'ye insani yardım götüren bir gemiyi ele geçirdi ve gemideki 9 kişi öldürüldü.
• Gazze Savaşı (2014): İsrail, Gazze Şeridi'ne bir kez daha saldırdı. Bu savaşta binlerce Filistinli öldü ve yüz binlerce kişi evsiz kaldı.

Filistin Nerede

Filistin, Orta Doğu'da, Akdeniz'in doğu kıyısında yer alan bir bölgedir. Coğrafi olarak, güneyde Mısır, doğuda Ürdün, kuzeyde Lübnan ve Suriye ile komşudur. Batısında, Akdeniz bulunmaktadır. Filistin, tarihte birçok medeniyete ev sahipliği yapmış ve Yahudiler, Hristiyanlar ve Müslümanlar için kutsal yerler içermektedir. Filistin'in en önemli kenti Kudüs'tür, ancak bölge ayrıca Ramallah, Gazze Şeridi, Batı Şeria, Nablus ve Beytüllahim gibi diğer önemli şehirleri de içermektedir. Filistin, İsrail ile olan sınır çatışmaları nedeniyle sık sık gündeme gelmektedir.

Filistin Tarihi Eserleri

• Kudüs Tapınağı: İsrailoğulları tarafından MÖ 10. yüzyılda inşa edilen tapınak, Yahudilik ve Hristiyanlık için önemli bir kutsal yerdir.
• Mescid-i Aksa: İslam peygamberi Muhammed'in ölümünden sonra, Kudüs'te inşa edilen bu cami, İslam dünyasının ilk kıblesi olarak kabul edilir.
• El-Halil'deki İbrahim Camii: İbrahim peygamberin mezarının bulunduğu bu cami, İslam, Hristiyanlık ve Musevilik için kutsal bir yerdir.
• Bizans Çağı Mozaikleri: Gazze'deki St. Hilarion Kilisesi ve Madaba'daki St. George Kilisesi gibi birçok kilisede bulunan bu mozaikler, antik döneme ait inanç ve sanatı yansıtır.
• Akka Kalesi: Haçlı Seferleri sırasında inşa edilen bu kale, Osmanlı İmparatorluğu döneminde restore edilmiştir.
• Caesarea Antik Kenti: Roma İmparatorluğu döneminde inşa edilen bu antik kent, deniz kenarında yer alır ve surları, amfitiyatrosu ve hipodromu ile tanınmaktadır.
• Masada Antik Kenti: MÖ 1. yüzyılda inşa edilen bu antik kent, Romalıların Yahudi isyancılarına karşı yaptığı kuşatma sırasında meşhur hale gelmiştir.
• Anjar Antik Kenti: Lübnan sınırındaki bu antik kent, Abbasi döneminden kalma sarayları, hamamları ve surları ile ünlüdür.
• Petra Antik Kenti: Ürdün'deki bu antik kent, kayalara oyulmuş yapılarıyla ünlüdür ve UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer almaktadır.
• Beşşar Asad Camii: Şam'daki bu cami, modern dönemde inşa edilmiştir ve Arap mimarisinin en önemli örnekleri arasındadır.

Filistin Yönetim Biçimi

Filistin, şu anda iki ayrı bölgeden oluşmaktadır: Batı Şeria ve Gazze Şeridi. Batı Şeria'da Filistin Ulusal Yönetimi (Palestinian National Authority) hüküm sürmektedir, Gazze Şeridi ise Hamas tarafından yönetilmektedir.

Filistin Ulusal Yönetimi, 1994 yılında İsrail ile imzalanan Oslo Anlaşmaları ile kurulmuştur. Filistin Ulusal Yönetimi, Batı Şeria'daki Filistin yönetimine liderlik etmektedir ve Filistin Kurtuluş Örgütü'nün de (PLO) önderliğinde çalışmaktadır. Filistin Ulusal Yönetimi, iki meclisli bir yapıya sahiptir: Filistin Yasama Konseyi (Palestinian Legislative Council) ve Filistin Yürütme Konseyi (Palestinian Authority Executive Committee).

Gazze Şeridi ise Hamas tarafından yönetilmektedir. Hamas, 2006 yılında yapılan genel seçimlerde çoğunluğu kazandı ve 2007'de Gazze Şeridi'ni ele geçirdi. Hamas, İsrail ile sürekli bir çatışma halindedir ve çatışmalar, sivil kayıpların yanı sıra bölgenin ekonomisine ve altyapısına da zarar vermektedir.

Filistin'deki siyasi durum oldukça karmaşıktır ve İsrail-Filistin çatışması, bölgedeki siyasi istikrarsızlığın en önemli nedenlerinden biridir. Filistin Ulusal Yönetimi ve Hamas, Filistin'in yönetim biçimi ve geleceği konusunda farklı görüşlere sahiptir ve bu durum, uzun vadeli barış ve istikrarın sağlanmasını engellemektedir.

Filistin Üniversiteleri

• Birzeit Üniversitesi: Batı Şeria'daki en eski ve en saygın üniversitelerden biridir. Eğitim fakültesi, mühendislik, tıp, beşeri bilimler ve diğer alanlarda lisans ve lisansüstü programları sunmaktadır.
• İslami Üniversite Gazze: Gazze Şeridi'ndeki en büyük üniversitelerden biridir ve İslam dini ve beşeri bilimler konularında uzmanlaşmıştır.
• El Halil Üniversitesi: El Halil kentinde bulunan bir üniversitedir. Farklı disiplinlerde lisans ve lisansüstü programları sunmaktadır.
• Filistin Teknik Üniversitesi: Kudüs yakınlarındaki Ar-Ram'da bulunan bir üniversitedir. Mühendislik, bilgisayar bilimi, mimarlık ve diğer teknoloji odaklı disiplinlerde lisans ve lisansüstü programları sunmaktadır.
• Gazze İslam Üniversitesi: Gazze Şeridi'nde bulunan bir diğer İslami üniversitedir. Şeriat, beşeri bilimler, tıp, mühendislik ve diğer alanlarda lisans ve lisansüstü programları sunmaktadır.
• Batı Şeria Üniversitesi: Batı Şeria'da bulunan bir devlet üniversitesidir. Mühendislik, fen bilimleri, sosyal bilimler ve beşeri bilimler konularında lisans ve lisansüstü programları sunmaktadır.
• Beytüllahim Arap Üniversitesi: Beytüllahim kentinde bulunan bir üniversitedir. Fen bilimleri, mühendislik, sosyal bilimler ve beşeri bilimler konularında lisans ve lisansüstü programları sunmaktadır.

Filistin Alışveriş Siteleri

• Zadeel: Filistin'deki yerel işletmelerin ürünlerini online olarak satan bir e-ticaret sitesidir.
• Hulubuy: Kozmetik, moda, ev dekorasyonu ve teknoloji ürünleri gibi çeşitli kategorilerde ürünler satan bir e-ticaret sitesidir.
• Palshop: Filistin'deki birçok yerel işletmenin ürünlerini satan bir e-ticaret sitesidir.
• eBay: eBay, Filistin'de uluslararası alışveriş yapmak isteyenler için bir seçenek olabilir. Ancak, uluslararası nakliye ve vergiler nedeniyle fiyatlar yüksek olabilir.
• Amazon: Amazon, Filistin'deki tüketicilere kargo hizmeti sunmaktadır. Ancak, uluslararası nakliye ve vergiler nedeniyle fiyatlar yüksek olabilir.
• AliExpress: AliExpress, Çin'den gelen ürünleri online olarak satan bir e-ticaret sitesidir ve Filistin'de de kullanılabilir. Ancak, uluslararası nakliye ve vergiler nedeniyle fiyatlar yüksek olabilir.

Filistin'e Nasıl Gidilir

• Hava Yolu: Filistin'e seyahat etmek için en yaygın kullanılan yöntemlerden biri, hava yolu ile seyahat etmektir. Filistin'de iki ana havaalanı vardır: Batı Şeria'daki Ramallah'da bulunan Kalandia Havaalanı ve Gazze Şeridi'ndeki Gazze Uluslararası Havaalanı. Ancak, Gazze Uluslararası Havaalanı, İsrail tarafından 2001 yılında kapatılmıştır. Dolayısıyla, Filistin'e seyahat edenlerin çoğu, İsrail'deki Ben Gurion Uluslararası Havaalanı'na uçacak ve oradan Filistin'e geçecektir.
• Karayolu: Filistin'e seyahat etmenin diğer bir yolu, İsrail veya Ürdün sınırından karayolu ile geçmektir. Filistin'e giriş yapmak isteyenler, İsrail'deki Allenby/King Hussein Köprüsü veya Ürdün'deki Şeyh Hüseyin Köprüsü üzerinden geçebilirler. Ancak, sınır geçişleri zaman alıcı ve karmaşık olabilir, bu nedenle seyahat edenlerin bu konuda dikkatli olmaları önemlidir.
• Denizyolu: Filistin'e denizyolu ile seyahat etmek de mümkündür. Filistin, Akdeniz'e kıyısı olan bir bölgede yer almaktadır, bu nedenle gemi ile seyahat etmek için bazı seçenekler vardır. Ancak, bölgedeki deniz trafiği ve liman güvenliği konuları nedeniyle bu seçenekler sınırlıdır.

Filistin Gezilecek Yerler

• Kudüs: Kudüs, Filistin'in başkenti ve en ünlü turistik yeridir. Kent, Kubbetü's-Sahra, Mescid-i Aksa ve Kudüs Duvarı gibi tarihi ve dini yapıları barındırmaktadır.
• Batı Şeria: Batı Şeria, Filistin'deki en büyük bölgedir ve birçok tarihi ve kültürel turistik yere ev sahipliği yapmaktadır. Özellikle, Beytüllahim'deki doğum kilisesi, Nablus'taki Jacob Kuyusu, Jericho'daki eski şehir ve Hebron'daki İbrahim Camii gibi yerler öne çıkmaktadır.
• Gazze Şeridi: Gazze Şeridi, Filistin'in güney bölgesinde yer alır ve Akdeniz kıyısında bulunur. Gazze Şeridi'nde birçok plaj, tarihi ve kültürel turistik yerler bulunmaktadır. Özellikle, Gazze Şeridi'ndeki Türk Hamamı, Gazze Kalesi ve Al Omari Camii gibi yerler öne çıkmaktadır.
• Cesaret ve İnanç Müzesi: Cesaret ve İnanç Müzesi, Batı Şeria'daki Ramallah kentinde yer almaktadır ve Filistin'in en popüler müzelerinden biridir. Müze, Filistin'in tarihi ve kültürüne adanmış bir müzedir ve bölgenin toplumsal ve politik gelişimine ışık tutmaktadır.
• Betanya: Batı Şeria'da yer alan Betanya, İsa'nın Lazarus'u dirilttiği ve Meryem'in Ayaklarını Meshettiği evin bulunduğu yerdir. Aynı zamanda, Betanya, Yahudi İsyanı'nın başlangıç noktası olarak kabul edilmektedir.

Filistin Müzeleri

• Cesaret ve İnanç Müzesi: Batı Şeria'daki Ramallah kentinde yer alan bu müze, Filistin'in tarihi ve kültürüne adanmış bir müzedir ve bölgenin toplumsal ve politik gelişimine ışık tutmaktadır.
• Dar Zahran Filistin Kültür Merkezi: Gazze Şeridi'nde yer alan bu kültür merkezi, Filistin'in tarihi ve kültürü hakkında bilgi edinmek için ziyaret edilebilecek bir yerdir.
• Filistin Ulusal Müzesi: Batı Şeria'da yer alan Filistin Ulusal Müzesi, Filistin'in tarihini, kültürünü ve mirasını sergileyen bir müzedir.
• Baituna al-Talhami Müzesi: Ramallah'ta bulunan bu müze, Filistin'in kırsal yaşam tarzını sergilemektedir.
• Nablus Şehri Tarihi Müzesi: Nablus'ta yer alan bu müze, Nablus'un tarihini ve kültürünü sergilemektedir.
• Halil İbrahim Camii Müzesi: Hebron'da yer alan bu müze, İbrahim Camii'nin tarihi ve kültürü hakkında bilgi vermektedir.
• Gazze Türk Hamamı Müzesi: Gazze Şeridi'ndeki tarihi Türk Hamamı, müzeye dönüştürülmüştür ve ziyaretçilere Osmanlı dönemi Gazze'sinin tarihini ve kültürünü keşfetme fırsatı sunmaktadır.

Filistin Hangi Dili Konuşuyor

Filistin'in resmi dili Arapça'dır. Arapça, Filistin'de nüfusun çoğunluğunun anadilidir. Ayrıca İngilizce de yaygın olarak konuşulmaktadır, özellikle turizm ve iş dünyası gibi alanlarda. İbranice de resmi bir dil olarak kabul edilir ve İsrail ile iş ilişkileri ve resmi yazışmalarda kullanılır. Bazı Filistinliler ayrıca İbranice de konuşabilmektedir. Ayrıca, Filistin'de birçok bölgede farklı aksan ve lehçeler kullanılmaktadır. Batı Şeria'da kullanılan Arapça, Gazze Şeridi'nde kullanılan Arapça ile farklılık gösterebilir.

Filistin Para Birimi

Filistin, iki ayrı para birimini kullanmaktadır. Batı Şeria ve Gazze Şeridi'nde İsrail Yeni Şekeli (ILS) resmi para birimidir. Ancak, bu bölgede İsrail Yeni Şekeli'nin yanı sıra Filistin Yeni Şekeli (PSL) de kullanılmaktadır. Filistin Yeni Şekeli, yalnızca Batı Şeria ve Gazze Şeridi'nde geçerlidir ve İsrail Yeni Şekeli'nden farklı bir para birimidir. Filistin Yeni Şekeli, 100 filisden oluşur ve dolar veya euro gibi diğer para birimlerine göre daha az yaygın olarak kullanılmaktadır. İsrail Yeni Şekeli ise, İsrail'in tüm bölgelerinde resmi para birimi olarak kabul edilir ve diğer para birimleri ile değiş tokuş edilebilir.

Filistin Nüfusu

Filistin nüfusu, Batı Şeria, Gazze Şeridi ve Doğu Kudüs dahil olmak üzere, toplam yaklaşık 5 milyon kişidir. Filistin nüfusu, genellikle genç ve hızla büyümekte olan bir nüfustur. Filistin nüfusunun yaklaşık %42'si Batı Şeria'da, %58'i ise Gazze Şeridi'nde yaşamaktadır. Filistin'deki en kalabalık şehirler arasında Kudüs, Gazze, Hebron, Nablus, Ramallah ve Beytüllahim bulunmaktadır. Filistin nüfusu çeşitli etnik ve dini gruplardan oluşmaktadır. Filistinliler genellikle Arap olarak kabul edilir ve çoğunluğu Müslüman'dır. Ayrıca Hristiyanlar, Yahudiler ve diğer azınlıklar da bulunmaktadır.

Filistin Şehirleri

• Kudüs: Filistin'in başkenti olan Kudüs, birçok dini, tarihi ve turistik yerlere ev sahipliği yapmaktadır. Kudüs, İslam, Hristiyanlık ve Musevilik gibi birçok dini inanca sahip kişiler için kutsal bir şehirdir.
• Gazze: Filistin'in güneybatısında, Akdeniz kıyısında yer alan Gazze, Filistin'in en büyük şehirlerinden biridir. Gazze, tarihi ve kültürel turistik yerleri, plajları ve diğer birçok turistik cazibe merkezleri ile bilinmektedir.
• Beytüllahim: Batı Şeria'da yer alan Beytüllahim, İsa'nın doğum yerinin bulunduğu bir yerdir. Beytüllahim, Hristiyan ziyaretçileri için önemli bir turistik yerdir.
• Ramallah: Batı Şeria'da yer alan Ramallah, Filistin'in en hızlı büyüyen şehirlerinden biridir. Şehir, modern binaları, sanat galerileri, restoranları ve kafeleri ile ünlüdür.
• Nablus: Batı Şeria'da yer alan Nablus, tarihi çarşısı ve Osmanlı döneminden kalma binaları ile ünlüdür. Şehir ayrıca, Jacob Kuyusu gibi dini ve tarihi yerlere de ev sahipliği yapmaktadır.
• Hebron: Batı Şeria'da yer alan Hebron, İbrahim Camii'nin bulunduğu bir şehirdir. Hebron, tarihi çarşıları ve Osmanlı döneminden kalma binaları ile ünlüdür.
• Jericho: Batı Şeria'da yer alan Jericho, dünyanın en eski şehirlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Şehir, tarihi ve kültürel turistik yerleri, çöl manzarası ve nehir kenarındaki palmiye ağaçları ile ünlüdür.

Filistin Devleti Ünlüleri

• Edward Said: Filistinli-Amerikalı yazar, eleştirmen ve aktivist olan Edward Said, 20. yüzyılın en önemli düşünürlerinden biridir.
• Mahmoud Darwish: Filistinli şair ve yazar olan Mahmoud Darwish, Arap dünyasının en ünlü şairlerinden biridir.
• Leila Khaled: Filistinli siyasi aktivist olan Leila Khaled, Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) üyesidir ve 1960'lar ve 1970'lerde İsrail'e karşı gerilla eylemlerine katılmıştır.
• Yasser Arafat: Filistin Kurtuluş Örgütü'nün kurucusu ve Filistin Ulusal Yönetimi'nin ilk cumhurbaşkanı olan Yasser Arafat, Arap dünyasının en tanınmış siyasi liderlerinden biridir.
• Mohammad Assaf: Gazze doğumlu müzisyen ve şarkıcı olan Mohammad Assaf, 2013 yılında "Arab Idol" yarışmasını kazanmıştır.
• Mustafa Barghouti: Filistinli siyasetçi ve aktivist olan Mustafa Barghouti, Filistin Ulusal Girişimi lideri ve Filistin Ulusal İnisiyatifi'nin başkanıdır.
• Laila El-Haddad: Gazze doğumlu yazar, aktivist ve gazeteci olan Laila El-Haddad, "Gazze Mutfak Günlüğü" adlı kitabıyla tanınmaktadır.