Fildişi Sahili Tarihi
Fildişi Sahili, Batı Afrika'da bulunan bir ülkedir. Tarih boyunca birçok farklı kültürün etkisi altında kalmıştır.
Fildişi Sahili'nin erken tarihi, MÖ 4. binyılda, bugünkü Senegal'da bulunan Nok kültüründen kaynaklanmaktadır. Sonraki yüzyıllarda, Bantu halkları ve Sahel bölgesinden gelen diğer gruplar bölgeye yerleşti.
15.yüzyılda, Portekizliler Fildişi Sahili'ne geldi ve kıyı bölgelerini kolonileştirdi. Daha sonra, diğer Avrupa güçleri de bölgeye geldi ve 19. yüzyılda Fransa bölgeyi ele geçirdi.
Fransız sömürge dönemi boyunca, Fildişi Sahili'nin ekonomisi büyük ölçüde kakao ve kahve üretimine dayanıyordu. Ancak, bağımsızlık hareketleri 20. yüzyılın başlarında başladı ve 1960'ta Fildişi Sahili bağımsızlığını kazandı.
Bağımsızlıktan sonra, Fildişi Sahili'nin ekonomisi hala tarıma dayanıyordu, ancak bu kez de kakao ve kahveden ziyade muz, pamuk ve palmiye yağı üretimine dayanıyordu. Son yıllarda, Fildişi Sahili'nin ekonomisi daha çok altın, petrol ve doğal gaz gibi mineraller üzerine yoğunlaşmıştır.
Son yıllarda, Fildişi Sahili istikrarsızlık ve çatışmalarla mücadele etmektedir. 2002'de iç savaşın sona ermesinden bu yana, ülke istikrarlı bir demokrasi olarak ilerliyor. Ancak, hala güvenlik sorunları, yolsuzluk ve yoksulluk gibi sorunlarla karşı karşıya kalmaktadır.
Fildişi Sahili Savaşları
- 2002 İç Savaşı: Fildişi Sahili, 2002 yılında iç savaşa sahne oldu. Kuzeydeki isyancı gruplar, güneydeki hükümet güçleriyle çatıştılar. Savaş, 2007'de ateşkes ve sonrasında 2011 seçimlerine kadar süren barış anlaşması ile sona erdi.
- 2010 Cumhurbaşkanlığı Seçimleri Çatışması: 2010 yılında yapılan cumhurbaşkanlığı seçimleri, ülke genelinde şiddetli çatışmalara yol açtı. İki aday arasındaki anlaşmazlık, destekçileri arasında şiddetli çatışmalara neden oldu.
- 2011-2017 Sınır Çatışmaları: Fildişi Sahili'nin batısındaki sınırda, Liberya ile sınır çatışmaları yaşandı. Çatışmalar, iki ülke arasındaki toprak anlaşmazlıkları nedeniyle arttı.
- 2017-2021 Terör Saldırıları: Fildişi Sahili, 2017'den itibaren terör saldırılarına maruz kaldı. Bu saldırıların büyük çoğunluğu, Burkina Faso ve Mali sınırındaki kuzey bölgelerde gerçekleşti.
- 2020 Cumhurbaşkanlığı Seçimleri Çatışması: 2020 yılında yapılan cumhurbaşkanlığı seçimleri, yeniden şiddetli çatışmalara neden oldu. İki aday arasındaki anlaşmazlık, ülke genelinde olaylara yol açtı.
Fildişi Sahili Nerede
Fildişi Sahili, Batı Afrika'da bir ülkedir. Senegal, Mali, Burkina Faso, Gana ve Liberya gibi ülkelerle komşudur. Ülkenin kıyısı, Atlas Okyanusu'na bakar ve başkenti Yamoussoukro, ülkenin ortasında yer alır. Fildişi Sahili, ekvatorun yaklaşık 5 derece kuzeyinde yer almaktadır.
Fildişi Sahili Tarihi Eserleri
- Basilique Notre-Dame de la Paix: Yamoussoukro'da yer alan bu kilise, ülkenin en önemli dini yapılarından biridir. 1989 yılında inşa edilen kilise, Roma Katolik Kilisesi'nin en büyük ikinci kilisesidir.
- Mosquée de la Palmeraie: Abidjan'da yer alan bu cami, ülkenin en büyük camilerinden biridir. 1980'lerde inşa edilen cami, modern bir tasarıma sahiptir.
- Musée National: Abidjan'da yer alan Fildişi Sahili Ulusal Müzesi, ülkenin tarihini ve kültürünü yansıtan birçok esere ev sahipliği yapmaktadır. Müzede, el sanatları, geleneksel kostümler ve yerel sanat eserleri sergilenmektedir.
- Taï Ulusal Parkı: Ülkenin batısında yer alan bu milli park, Fildişi Sahili'nin en büyük milli parkıdır. Parkta, çeşitli egzotik hayvanlar, kuşlar ve bitki türleri yaşamaktadır.
- La Pyramide: Abidjan'da yer alan bu gökdelen, ülkenin simge yapılarından biridir. 1980'lerde inşa edilen bina, ülkenin ekonomik ve finansal merkezlerinden biri olarak hizmet vermektedir.
Fildişi Sahili Yönetim Biçimi
Fildişi Sahili, cumhuriyetle yönetilen bir ülkedir. Ülkenin anayasası, 2016 yılında kabul edilmiştir. Ülkenin başkanı, devlet başkanı ve hükümetin başıdır ve beş yıllık bir dönem için seçilir. Başkan, ülkenin savunma, dış ilişkiler, yargı ve emniyeti gibi temel alanlarda yetkiye sahiptir.
Fildişi Sahili'nin yasama organı, Ulusal Meclis'tir ve 255 üyeden oluşmaktadır. Üyelerin 205'i seçimle belirlenirken, kalan 50 üye ise başkan tarafından atanır. Meclis, ülkenin yasalarını çıkarmak, bütçeyi onaylamak ve hükümetin faaliyetlerini denetlemek gibi görevlere sahiptir.
Ülkenin yargı sistemi, bağımsız bir yargı erki tarafından yönetilmektedir. Yargı sistemi, mahkemeler, savcılıklar ve danıştaydan oluşmaktadır. Mahkemeler, sivil, ceza ve idari davaları ele alırken, danıştay, hükümetin yasalara uygunluğunu denetler.
Sonuç olarak, Fildişi Sahili, cumhuriyetle yönetilen bir ülkedir ve anayasasında belirtilen yetki ve görevlerin yerine getirilmesi için yasama, yürütme ve yargı organlarına sahiptir.
Fildişi Sahili Üniversiteleri
- Félix Houphouët-Boigny Üniversitesi: Abidjan'da yer alan bu üniversite, ülkenin en büyük ve en eski üniversitelerinden biridir. 1964 yılında kurulmuştur ve birçok farklı fakülteye sahiptir.
- Bouaké Üniversitesi: Bouaké şehrinde yer alan bu üniversite, ülkenin en önemli ikinci üniversitesidir. 1996 yılında kurulmuştur ve birçok farklı bölüm ve fakülteye sahiptir.
- Abobo-Adjamé Üniversitesi: Abidjan'da yer alan bu üniversite, ülkenin en yeni üniversitelerinden biridir. 2016 yılında kurulmuştur ve birçok farklı bölüme ev sahipliği yapmaktadır.
- Yamoussoukro Üniversitesi: Yamoussoukro şehrinde yer alan bu üniversite, ülkenin en önemli üniversitelerinden biridir. 2013 yılında kurulmuştur ve birçok farklı fakülteye sahiptir.
- Abidjan Hukuk Fakültesi: Abidjan'da yer alan bu fakülte, ülkenin en önemli hukuk eğitimi veren kurumlarından biridir. 1966 yılında kurulmuştur ve ülkenin hukuk sistemi ve yasaları hakkında eğitim vermektedir.
Fildişi Sahili Alışveriş Siteleri
- Jumia CI: Fildişi Sahili'nin en büyük çevrimiçi perakendecisi olan Jumia CI, kıyafet, ayakkabı, elektronik, ev dekorasyonu, kozmetik ürünler ve daha birçok ürünü müşterilerine sunmaktadır.
- Afrimarket: Bu platform, Afrika'da yaşayanların tüketim ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla kurulmuştur. Gıda, kozmetik, elektronik, mobilya, giyim, bebek ürünleri ve daha birçok ürün kategorisinde hizmet vermektedir.
- Voodoo: Bu platform, Fildişi Sahili'nde el yapımı sanat ürünleri satan bir e-ticaret sitesidir. Müşteriler, ahşap oyma heykeller, seramikler, el yapımı takılar gibi ürünleri satın alabilirler.
- Kinwara: Bu platform, Fildişi Sahili'nin yerel üreticilerinin organik tarım ürünlerini satan bir e-ticaret sitesidir. Müşteriler, organik kahve, bal, baharatlar ve daha birçok ürünü satın alabilirler.
- EasyShop: Bu platform, giyim, ayakkabı, elektronik, mobilya, kozmetik ve daha birçok kategoride ürünler satan bir çevrimiçi perakendecidir.
Fildişi Sahili'ne Nasıl Gidilir
- Uçak: Fildişi Sahili'ne seyahat etmenin en yaygın yolu, birçok yerli ve yabancı havayolu şirketinin sunduğu uçuşlardır. Fildişi Sahili'nde bulunan Abidjan, Yamoussoukro ve Bouaké gibi şehirler, dünyanın birçok noktasına uçuş seferleri düzenlemektedir.
- Kara yolu: Fildişi Sahili, komşu ülkelerle iyi bir karayolu ağına sahiptir. Burkina Faso, Gana, Liberya, Mali ve Nijer gibi ülkelerden, Fildişi Sahili'ne seyahat edebilirsiniz.
- Deniz yolu: Fildişi Sahili'ne, Batı Afrika'da birçok ülkeden gemi ile ulaşmak mümkündür. Fildişi Sahili'nin kıyı şehirlerinden biri olan Abidjan, Batı Afrika'da en işlek limanlardan biridir ve birçok gemi seferi düzenlenmektedir.
- Otobüs: Batı Afrika'da birçok otobüs şirketi, Fildişi Sahili'ne seyahat etmek için günlük otobüs seferleri düzenlemektedir. Bu seçenek genellikle diğer seçeneklere göre daha ucuzdur, ancak yolculuk süresi daha uzun olabilir.
Fildişi Sahili Gezilecek Yerler
- Basilica of Our Lady of Peace of Yamoussoukro: Yamoussoukro'da bulunan bu bazilika, dünyanın en büyük kiliselerinden biridir. 1989 yılında tamamlanan kilise, Papa II. John Paul tarafından kutsanmıştır.
- Grand-Bassam: Abidjan yakınlarındaki bu tarihi kent, Fildişi Sahili'nin ilk başkenti ve Unesco Dünya Mirası listesinde yer almaktadır. Kolonyal mimari, müzeler ve plajlar, Grand-Bassam'ı ziyaret edenler için keyifli bir deneyim sunmaktadır.
- Mount Nimba Strict Nature Reserve: Bu doğal koruma alanı, Fildişi Sahili'nin kuzeydoğu sınırında yer almaktadır. Yaban hayatı ve bitki örtüsü açısından zengin bir bölgedir.
- Îles Ehotilés National Park: Fildişi Sahili'nin kuzeydoğusunda yer alan bu milli park, deniz kaplumbağaları, balinalar, yunuslar ve diğer deniz canlıları gibi birçok türü barındırmaktadır.
- Abidjan: Fildişi Sahili'nin en büyük şehri olan Abidjan, yerli ve yabancı turistlerin sıklıkla ziyaret ettiği bir şehirdir. Abidjan, restoranları, müzeleri, parkları, pazarları ve gece hayatı ile tanınmaktadır.
- Comoe National Park: Fildişi Sahili'nin kuzeydoğusunda yer alan bu milli park, Afrika fili, leopar, maymun ve diğer yaban hayatı türlerine ev sahipliği yapmaktadır.
- La Cascade waterfall: Man şehrinin yakınında yer alan bu şelale, Fildişi Sahili'nin doğal güzelliklerinden biridir. Hemen yanında yer alan restoranlar, ziyaretçilere birkaç saat geçirmek için harika bir yer sunar.
Fildişi Sahili Müzeleri
- Musée National: Abidjan'da yer alan Fildişi Sahili Ulusal Müzesi, ülkenin etnografik, arkeolojik ve sanatsal mirasının korunması, sergilenmesi ve araştırılması için oluşturulmuştur.
- Musée des Civilisations de Côte d'Ivoire: Abidjan'da yer alan bu müze, Fildişi Sahili'nin farklı kültürlerinin geleneklerini ve yaşam tarzlarını sergilemektedir.
- Musée Municipal d'Abidjan: Abidjan'da yer alan bu müze, Fildişi Sahili'nin tarihi ve kültürel mirasına odaklanmaktadır. Müzede, çeşitli dönemlere ait eserler, fotoğraflar, belgeler ve sanat eserleri sergilenmektedir.
- Musée des Costumes et des Masques: Abidjan'da yer alan bu müze, Fildişi Sahili'nin geleneksel kostümlerini ve maskelerini sergilemektedir.
- Musée de Bondoukou: Bondoukou şehrinde yer alan bu müze, Fildişi Sahili'nin doğal, tarihi ve kültürel mirasını sergilemektedir. Müzede, geleneksel kostümler, takılar, arkeolojik eserler ve etnografik malzemeler yer almaktadır.
- Musée de la Cité Historique de Grand-Bassam: Grand-Bassam şehrinde yer alan bu müze, Fildişi Sahili'nin kolonyal dönemine odaklanmaktadır. Müzede, tarihi dokümanlar, mobilyalar, silahlar ve diğer kolonyal dönem eserleri sergilenmektedir.
- Musée de la Culture des M'Batto: Yamoussoukro'da yer alan bu müze, Fildişi Sahili'nin M'Batto halkının kültürünü ve geleneklerini sergilemektedir.
Fildişi Sahili Hangi Dili Konuşuyor
Fildişi Sahili, resmi dili Fransızca olan bir ülkedir. Ancak ülkede birçok yerli dil konuşulmaktadır. Fildişi Sahili'nin en yaygın dili Baule dilidir ve ülke nüfusunun yaklaşık %20'si tarafından konuşulmaktadır. Diğer yaygın diller arasında Dioula, Senufo dili, Dan dili ve Bété dili bulunmaktadır. İngilizce de ülkede yaygın olarak kullanılan diller arasındadır, özellikle ticari ve turistik alanlarda kullanılmaktadır.
Fildişi Sahili Para Birimi
Fildişi Sahili'nin para birimi Batı Afrika CFA frangıdır (XOF). Bu para birimi, 8 Batı Afrika ülkesinin para birimi olarak kullanılmaktadır. Fildişi Sahili'nde, CFA frangı banknotlarında 500, 1.000, 2.000, 5.000 ve 10.000 CFA frangı ve madeni paralarda ise 1, 5, 10, 25, 50, 100 ve 200 CFA frangı bulunmaktadır. CFA frangı, Fildişi Sahili'nin yanı sıra, Benin, Burkina Faso, Mali, Nijer, Senegal, Togo ve Gine-Bissau'da da kullanılmaktadır
Fildişi Sahili Nüfusu
2022 verilerine göre Fildişi Sahili'nin nüfusu yaklaşık 32.5 milyondur. Fildişi Sahili, Batı Afrika'nın en kalabalık ülkelerinden biridir. Nüfusun büyük bir çoğunluğu gençtir ve %44'ü 0-14 yaş aralığındadır. Ülkenin en büyük şehri ve ticaret merkezi Abidjan'da yaklaşık 4.7 milyon kişi yaşamaktadır. Ülke genelinde etnik gruplar arasında dağılım farklılıkları vardır ve nüfusun çoğunluğu Akan, Voltalı, Mandingo ve Dioula etnik gruplarından oluşmaktadır.
Fildişi Sahili Şehirleri
- Abidjan
- Bouaké
- Daloa
- Yamoussoukro
- San Pedro
- Korhogo
- Man
- Gagnoa
- Abengourou
- Divo
Fildişi Sahili Devleti Ünlüleri
- Félix Houphouët-Boigny - Fildişi Sahili'nin ilk devlet başkanı ve bağımsızlık hareketinin önde gelen isimlerinden biri
- Alassane Ouattara - Fildişi Sahili'nin mevcut devlet başkanı
- Didier Drogba - Fildişi Sahili'nin eski milli futbol takımı kaptanı ve dünya çapında ünlü bir futbolcu
- Alpha Blondy - Fildişi Sahili asıllı ünlü bir reggae müzisyeni
- Tiken Jah Fakoly - Fildişi Sahili kökenli bir reggae müzisyeni
- Marguerite Abouet - Fildişi Sahili kökenli bir yazar, "Aya" adlı çizgi roman serisinin yazarı
- Koffi Olomide - Fildişi Sahili kökenli bir müzisyen ve söz yazarı
- Ismaël Isaac - Fildişi Sahili kökenli bir müzisyen ve söz yazarı
- Didier Awadi - Fildişi Sahili kökenli bir rapçi ve söz yazarı
- Edwige Fenech - Fildişi Sahili asıllı ünlü bir İtalyan oyuncu.