Hugelkultur, doğaya uyumlu, düşük bakım gerektiren ve toprak sağlığını uzun vadede iyileştiren bir bahçecilik yöntemidir. Özellikle kuraklık eğilimli bölgelerde su tutma kapasitesi ve organik madde zenginliği açısından öne çıkar. Bu yazıda, hugelkultur bahçe oluşturma adımlarından yıllık bakım döngüsüne kadar ihtiyacınız olan tüm bilgileri bulacaksınız.
İlk adım olarak uygun bir alan seçin. Güneş alan, su akışının yönüne uygun bir yer idealdir. Hugelkultur için yaklaşık 20-30 cm derinliğinde bir çukur kazılır. Bu çukur hem odun yığınını sabitler hem de su birikmesini kolaylaştırır.
Alt katmana kalın, çürümeye başlamış odunlar yerleştirilir. Çam, kayın ve meşe gibi ağaçlar tercih edilebilir. Ardından ince dallar, yapraklar, çim kırpıntısı ve mutfak atıkları gibi yeşil materyaller eklenir. Son olarak, iyi kalitede bahçe toprağı ve gerekirse olgunlaşmış kompost ile örtülür.
Hugelkultur çukuru çok derin olmamalıdır, ideal derinlik 25–30 cm’dir. Eğimli ve düzgün kazılmış bir çukur, hem drenaj sağlar hem de çürüme sürecini hızlandırır. Bu yapı, kök gelişimini destekler ve sistemi uzun ömürlü kılar.
Toprak nemi, hugelkultur verimliliği için kritik öneme sahiptir. Basit bir parmak testiyle nem kontrolü yapılabilir. Alternatif olarak, dijital toprak nem ölçüm cihazları da kullanılabilir. Hafif nemli ama çamurlaşmamış bir yapı hedeflenmelidir.
Hugelkultur’un avantajı, sulama ihtiyacının zamanla azalmasıdır. Ancak ilk aylarda düzenli sulama şarttır. Damla sulama sistemi ya da haftalık derin sulama ile yığının içi nemli tutulmalıdır. Odunlar suyu emdiği için uzun süre nemli kalır.
Yığının içindeki malzemeler, özellikle odunlar, 6 ay ila 2 yıl arasında yavaş yavaş humusa dönüşür. Bu süreç toprağın organik madde içeriğini artırır ve mikroorganizmaların çoğalmasına ortam hazırlar. Yıl geçtikçe sistem daha verimli hale gelir.
İlkbaharda toprağın üstü havalandırılmalı ve kompost takviyesi yapılmalıdır. Yaz aylarında sulama kontrol edilmeli, sonbaharda ise yeni organik atıklarla yığın desteklenmelidir. Kışın üzeri örtülerek iç katmanların ısı dengesini koruması sağlanabilir.
Kompost sistemi yalnızca gübre üretmek içindir. Hugelkultur ise hem üretim ortamı hem de gübreleme sistemidir. Hugelkultur aynı zamanda su yönetimi, bitki desteği ve toprak iyileştirmeyi bir arada sunar. Yani daha kapsamlı ve çok katmanlı bir çözümdür.
Doğru uygulanan hugelkultur bahçelerinde, özellikle ikinci yıldan itibaren gözle görülür bir verim artışı yaşanır. Bitkiler daha az stres yaşar, daha sağlıklı büyür ve hastalıklara karşı direnç kazanır. Sebze ve meyve verimi %20 ila %40 artabilir.
Hugelkultur, doğayla iş birliği içinde bahçecilik yapmak isteyen herkes için sürdürülebilir, ekonomik ve verimli bir yöntemdir. Kurulumu zahmetsiz, getirisi ise uzun vadede oldukça yüksektir. Doğru adımlarla uygulandığında yıllar boyu bakım gerektirmeyen verimli bir sistem kurabilirsiniz.
