Güney Sudan Hakkında Herşey

Güney Sudan Tarihi

Güney Sudan, Afrika kıtasının doğu bölgesinde yer alan bir ülkedir. Ülkenin tarihi, antik dönemlerden günümüze kadar uzanmaktadır. İlk olarak Nil Vadisi'nde ortaya çıkan ve günümüzden 5.000 yıl öncesine tarihlenen antik Meroitik Krallığı, Güney Sudan topraklarında yer alıyordu. Bu krallık, Meroe şehri çevresinde gelişti ve demir endüstrisinde uzmanlaşarak bölgedeki güçlü bir ticaret merkezi haline geldi.

İslam'ın yayılması ile birlikte, 14. yüzyılda Nubya Krallığı'nın yerini yerel Müslüman krallıklar aldı. Bunlar arasında, bugünkü Güney Sudan topraklarında yer alan Funj Sultanlığı, 16. yüzyılda ortaya çıktı ve bölgede 300 yıldan fazla bir süre hüküm sürdü.

19.yüzyılda, Nil Nehri boyunca egemenlik mücadelesi veren Mısır ve İngiltere, bölgedeki kontrol için çekişmeye başladılar. 1899'da Mısır ve İngiltere, Sudan'ı bir Anglo-Mısır kondominyumu olarak yönetme kararı aldılar. Güney Sudan, bu dönemde İngiliz yönetimi altında kaldı.

Sudan, 1956'da bağımsızlığını kazandıktan sonra, Güney Sudan, ülkenin bir parçası olarak kalmıştır. Ancak, Güney Sudan'da yaşayan insanlar, Sudan hükümetinin siyasi, ekonomik ve sosyal haklarını ihlal ettiğini iddia ederek, uzun süredir bağımsızlık talebinde bulunuyorlardı.

2011 yılında, Güney Sudan referandumu düzenlendi ve halkın %98'i bağımsızlık yönünde oy kullandı. Böylece, 9 Temmuz 2011'de Güney Sudan resmen bağımsız bir devlet olarak ortaya çıktı. Ancak, ülkede siyasi ve etnik çatışmaların yanı sıra yoksulluk ve insani krizler gibi zorluklar da yaşanmaktadır.

Güney Sudan Savaşları

• İç Savaş (1955-1972): Güney Sudan'ın, Sudan'ın bir parçası olduğu dönemde, ülkenin kuzeyindeki hükümet ile güneydeki yerel liderler arasında çatışmalar yaşanmıştır. 17 yıl süren iç savaş, 1972'de Addis Ababa Antlaşması ile sona erdi.
• İç Savaş (1983-2005): 1983'te başlayan bu iç savaş, Sudan hükümetinin İslamlaştırma politikalarına karşı Güney Sudan'daki yerel liderlerin direnişiyle başladı. Bu savaş, 22 yıl sürdü ve 2 milyondan fazla insanın ölümüne yol açtı. 2005 yılında, Comprehensive Peace Agreement (CPA) antlaşması ile savaş sona erdi ve Güney Sudan, özerk bir bölge olarak tanındı.
• Bağımsızlık Savaşı (2011-2013): 2011'de bağımsızlığını kazanan Güney Sudan, Sudan ile petrol kaynakları konusunda anlaşmazlıklar yaşadı. Bu anlaşmazlıkların sonucunda, 2011-2013 yılları arasında, iki ülke arasında sınır çatışmaları yaşandı.
• İç Savaş (2013-2018): 2013'te, Güney Sudan Devlet Başkanı Salva Kiir ve eski yardımcısı Riek Machar arasında siyasi anlaşmazlıklar başladı. Bu anlaşmazlıkların sonucunda, 2013-2018 yılları arasında ülkede şiddetli bir iç savaş yaşandı. Savaşta, yüzbinlerce insan öldü ve milyonlarca insan yerinden edildi.

Güney Sudan Nerede

Güney Sudan, Afrika kıtasının doğu bölgesinde yer alan bir ülkedir. Kuzeyinde Sudan, güneyinde Uganda, doğusunda Kenya, doğu ve kuzeydoğusunda Etiyopya ve batısında Orta Afrika Cumhuriyeti ve Kongo Demokratik Cumhuriyeti ile komşudur. Güney Sudan, 2011 yılında Sudan'dan ayrılarak bağımsız bir devlet haline gelmiştir. Başkenti Juba'dır.

Güney Sudan Tarihi Eserleri

• Jebel Barkal: Güney Sudan'ın kuzeyindeki Napata kentinde yer alan Jebel Barkal, antik dönemde Meroitik kralların tapınağı olarak kullanılmıştır. Günümüzde, UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer almaktadır.
• Boma Milli Parkı: Güney Sudan'ın doğusunda yer alan Boma Milli Parkı, Afrika'nın en büyük milli parklarından biridir. Park, Sahra Çölü'nden Kongo havzasına kadar uzanan birçok ekolojik bölgeyi kapsar ve çeşitli türlerin yaşam alanıdır.
• Wau Katedrali: Güney Sudan'ın batısındaki Wau şehrinde yer alan Wau Katedrali, 1939 yılında inşa edilmiştir. Geleneksel Sudan mimarisinin bir örneği olan katedral, bölgenin en önemli dini merkezlerinden biridir.
• Torit Tarihi Müzesi: Güney Sudan'ın doğusundaki Torit şehrinde yer alan müze, ülkenin tarihi ve kültürü hakkında birçok bilgi içermektedir. Müzede, bölgedeki antik dönemlere ait eserler ve geleneksel el sanatları sergilenmektedir.

Güney Sudan Yönetim Biçimi

Güney Sudan, cumhuriyetle yönetilen bir devlettir. Devlet başkanı, ülkenin en yüksek makamıdır ve hükümet başkanı olarak görev yapar. Devlet başkanı, halk tarafından seçilir ve 5 yıllık bir süre için görev yapar. Meclis ise, iki kanattan oluşan Ulusal Meclis'ten ve eyalet meclislerinden oluşmaktadır.

Güney Sudan, 2011 yılında bağımsızlığını kazandıktan sonra, yeni bir anayasa oluşturmuştur. Anayasa, demokrasi, insan hakları ve özgürlükleri koruma ilkelerini benimsemekte ve hukukun üstünlüğünü vurgulamaktadır. Ancak, ülkede siyasi krizler ve iç savaşlar nedeniyle, anayasal düzenin tam olarak işletilemediği durumlar yaşanmaktadır.

Güney Sudan'ın yönetim biçimi, ulusal ve uluslararası düzeyde çeşitli eleştirilere konu olmaktadır. İç savaşlar, yolsuzluk, insan hakları ihlalleri ve ekonomik sorunlar, ülkenin demokratikleşme sürecini olumsuz etkilemektedir.

Güney Sudan Üniversiteleri

• Juba Üniversitesi: Güney Sudan'ın başkenti Juba'da bulunan Juba Üniversitesi, ülkenin en büyük ve en eski üniversitesidir. 1975 yılında kurulan üniversite, tıp, mühendislik, sosyal bilimler ve fen bilimleri gibi birçok alanda lisans ve lisansüstü programlar sunmaktadır.
• Güney Sudan Üniversitesi: Güney Sudan Üniversitesi, ülkenin ikinci en büyük üniversitesidir ve 2013 yılında kurulmuştur. Üniversite, tıp, mühendislik, fen bilimleri, sosyal bilimler ve beşeri bilimler alanlarında lisans ve lisansüstü programlar sunmaktadır.
• Upper Nile Üniversitesi: Upper Nile Üniversitesi, Güney Sudan'ın Malakal şehrinde bulunan bir devlet üniversitesidir. Üniversite, fen bilimleri, beşeri bilimler, mühendislik ve tarım alanlarında lisans ve lisansüstü programlar sunmaktadır.

Güney Sudan Alışveriş Siteleri

Güney Sudan'da online alışveriş siteleri henüz yaygın olarak kullanılmamaktadır. Ülkede internet erişimi düşük olduğundan, online alışveriş yapmak için gerekli altyapı ve e-ticaret siteleri henüz gelişmemiştir. Bunun yerine, Güney Sudan'da daha çok geleneksel mağaza ve pazarlar kullanılmaktadır. Başkent Juba'da yer alan Konyo Konyo pazarı, ülkenin en büyük açık hava pazarıdır ve yiyecek, giyim, takı ve el sanatları gibi birçok ürün satışı yapılmaktadır. Yine Juba'da yer alan Jebel pazarı da, el yapımı eşyalar, hediyelik eşyalar ve takılar gibi çeşitli ürünlerin satışını yapmaktadır. Güney Sudan'da alışveriş yaparken, fiyatların pazarlıkla belirlendiği bir kültür olduğunu unutmamak gerekmektedir.

Güney Sudan'a Nasıl Gidilir

• Güney Sudan'a seyahat etmek isteyenler, genellikle havayolu veya karayolu ulaşımını tercih etmektedirler.
• Havayolu: Güney Sudan'ın başkenti Juba, Afrika'nın birçok büyük şehrine direkt uçuş seferleri sunan birkaç uluslararası havaalanına sahiptir. Bu havaalanları arasında Juba Uluslararası Havaalanı, Wau Havaalanı, Malakal Havaalanı ve Rumbek Havaalanı bulunmaktadır. Havayolu ile seyahat etmek, Güney Sudan'a seyahat edenler için en hızlı ve en rahat seyahat seçeneği olabilir.
• Karayolu: Güney Sudan'a, komşu ülkelerin birçoğundan karayolu ile ulaşmak mümkündür. Etiyopya, Kenya, Uganda, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Orta Afrika Cumhuriyeti ve Sudan'dan sınır kapılarına geçiş yapmak mümkündür. Ancak, Güney Sudan'ın birçok bölgesinde güvenlik sorunları ve karayolu ağının kalitesizliği gibi sebeplerle, karayolu ile seyahat etmek riskli olabilir. Bu nedenle, seyahat ederken güncel seyahat uyarılarını takip etmek ve yerel yetkililerin tavsiyelerini izlemek önemlidir.

Güney Sudan'a seyahat etmek isteyenlerin, seyahat öncesi vize işlemlerini ve gerekli sağlık önlemlerini almaları gerekmektedir. Güney Sudan'a seyahat etmeden önce, güncel seyahat uyarılarını takip etmek ve yerel yetkililerin tavsiyelerini izlemek önemlidir.

Güney Sudan Gezilecek Yerler

• Boma Ulusal Parkı: Güney Sudan'ın güneydoğusunda yer alan Boma Ulusal Parkı, 22.800 kilometrekarelik bir alanı kaplamaktadır ve zürafa, filler, antilop, aslan, leopar ve su aygırı gibi birçok vahşi yaşam türüne ev sahipliği yapmaktadır.
• Juba: Güney Sudan'ın başkenti Juba, tarihi ve kültürel açıdan zengin bir şehirdir. Şehirde yer alan Juba Halk Müzesi, Güney Sudan tarihine ve kültürüne ilişkin ilginç sergiler sunmaktadır. Ayrıca, Juba Nehri kıyısında yer alan Juba Köprüsü de, şehrin simgelerinden biridir.
• Kaya Mezarları: Güney Sudan'ın doğusunda yer alan Kaya Mezarları, Nilotik kültürünün önemli bir parçasıdır. Kaya Mezarları, UNESCO Dünya Mirası listesine dahil edilmiştir ve taş oyma mezarlar ve diğer yapıların yanı sıra çizimler ve gravürler gibi birçok ilginç tarihi kalıntıları barındırmaktadır.
• Nimule Milli Parkı: Güney Sudan'ın güneybatısında yer alan Nimule Milli Parkı, Nil Nehri boyunca yer almaktadır ve vahşi yaşamın yanı sıra, doğal güzellikleri ile de ünlüdür. Parkta yer alan Boma Köprüsü de ziyaretçilerin ilgisini çekmektedir.
• Torit: Güney Sudan'ın doğusunda yer alan Torit, tarihi ve kültürel açıdan zengin bir şehirdir. Şehirde yer alan Torit Müzesi, ziyaretçilere Güney Sudan'ın yerli halklarının kültür ve geleneklerine ilişkin bilgi sunmaktadır.

Güney Sudan Müzeleri

• Juba Halk Müzesi: Güney Sudan'ın başkenti Juba'da yer alan Juba Halk Müzesi, ülkenin tarihi ve kültürel mirasına ilişkin önemli bir koleksiyona sahiptir. Müzede yer alan sergiler arasında, Nilotik kültürüne ilişkin kalıntılar, eski silahlar ve mücevherler, Güney Sudan'daki yerli halkların gelenekleri ve tarihi hakkında bilgi veren objeler yer almaktadır.
• Torit Müzesi: Torit, Güney Sudan'ın doğusunda yer alan küçük bir şehirdir. Torit Müzesi, şehirde yer almaktadır ve bölgenin tarihine ve kültürüne ilişkin önemli bilgiler içermektedir. Müze, Nilotik kültürüne ilişkin kalıntılar, yerli halkların gelenekleri ve tarihi hakkında bilgi veren objeler gibi birçok ilginç sergiye ev sahipliği yapmaktadır.
• Wau Bölgesel Müzesi: Güney Sudan'ın batısında yer alan Wau, tarihi açıdan önemli bir şehirdir. Wau Bölgesel Müzesi, şehirde yer almaktadır ve Sudan'ın yerli halklarına ilişkin kalıntılar, arkeolojik buluntular ve yerel el sanatları gibi birçok önemli objeyi barındırmaktadır.

Güney Sudan Hangi Dili Konuşuyor

Güney Sudan'da, ülkenin resmi dili İngilizce olmasına rağmen, yerel halkın çoğunluğu Arapça veya Nilotic dilleri olarak bilinen dilleri konuşmaktadır. Nilotic dilleri arasında Dinka, Nuer, Bari, Zande, Shilluk ve Murle gibi diller yer almaktadır. Bunun yanı sıra, bazı halklar da Swahili, Hausa ve diğer Afrika dillerini konuşmaktadır.

Güney Sudan Para Birimi

Güney Sudan'ın para birimi Güney Sudan Lirası'dır (Juba Lirası). Güney Sudan Lirası, 100 kurus (piaster) birimine ayrılmaktadır. Güney Sudan Lirası, Sudan Lirası'nın bölünmesi sonucu 2011 yılında tedavüle girmiştir. Güney Sudan Lirası, yalnızca Güney Sudan'da kullanılmaktadır ve diğer ülkelerde geçerli değildir.

Güney Sudan Nüfusu

Güney Sudan'ın 2022 yılı nüfusu tahmini olarak 12,6 milyondur. Güney Sudan, genç bir nüfusa sahip bir ülkedir ve nüfusun büyük çoğunluğu 24 yaşın altındadır. Ülkenin nüfus yoğunluğu, çoğunlukla Nil Nehri boyunca yoğunlaşmıştır. Güney Sudan, Afrika kıtasının en seyrek nüfuslu ülkelerinden biridir ve nüfusun çoğunluğu kırsal alanlarda yaşamaktadır.

Güney Sudan Şehirleri

• Juba: Ülkenin başkenti ve en büyük şehri olan Juba, Nil Nehri'nin batı kıyısında yer almaktadır. Juba, ülkenin ticari ve kültürel merkezi olarak kabul edilmektedir.
• Wau: Ülkenin batısında yer alan Wau, nüfus açısından ikinci büyük şehirdir. Wau, Nil Nehri boyunca yer almakta olup, tarım ve ticaret faaliyetleri ile bilinmektedir.
• Malakal: Ülkenin kuzeydoğusunda yer alan Malakal, Nil Nehri üzerinde bir liman kenti olarak hizmet vermektedir. Şehir, petrol endüstrisi ve tarım faaliyetleri ile öne çıkmaktadır.
• Yei: Ülkenin güneybatısında yer alan Yei, ülkenin önemli tarım merkezlerinden biridir ve ayrıca turizm açısından da potansiyel taşımaktadır.
• Bor: Ülkenin Jonglei eyaletinde yer alan Bor, ülkenin doğusundaki Nil Nehri üzerinde yer almaktadır. Şehir, aynı zamanda turizm ve madencilik faaliyetleri ile de bilinmektedir.

Güney Sudan Devleti Ünlüleri

• Salva Kiir Mayardit: Güney Sudan'ın ilk devlet başkanı olan Salva Kiir Mayardit, Sudan İç Savaşı'nın sona ermesi ve Güney Sudan'ın bağımsızlığı sürecinde liderlik yapmıştır.
• John Garang: John Garang, Sudan İç Savaşı'nda Güney Sudan Halk Kurtuluş Hareketi'nin (SPLM) kurucularından biri ve Güney Sudan'ın bağımsızlığı sürecinde önde gelen bir liderdir. 2005 yılında hayatını kaybetmiştir.
• Rebecca Garang: John Garang'ın eşi olan Rebecca Garang, Sudan İç Savaşı sırasında SPLM'nin kurulmasına yardımcı olan isimlerden biridir ve Güney Sudan'ın bağımsızlığı sürecinde önemli bir rol oynamıştır.
• Lam Akol: Lam Akol, Sudan İç Savaşı sırasında SPLM'nin bir üyesiydi ve Güney Sudan'ın bağımsızlığı sürecinde önemli bir politikacı olarak öne çıkmıştır.
• Alek Wek: Güney Sudan doğumlu bir süpermodel olan Alek Wek, dünya çapında tanınmaktadır ve modellik kariyerinin yanı sıra, insan hakları ve mülteci hakları konularında çalışmalar yapmaktadır.