Fonolojik, sözcüklerin kuruluşunda kullanılan sesleri yorumlamak ve ses üretimindeki problemleri anlamak için kullanılan bir dil bilimsel kavramdır. Fonolojik, fonetik ile aynı kavramlara değinir, ancak fonetik, daha çok seslerin fiziksel çıkışlarını incelerken, fonolojik, seslerin daha çok dilsel anlamını inceler. Fonolojik kavram, çocukların sözcüklerin ve cümlelerin kurulmasını ve telaffuz edilmesini öğrenmelerine yardımcı olmak için önemlidir. Birçok insan fonolojik ve fonetik olarak aynı şeyi ifade eder, ancak aralarında küçük değişiklikler vardır.
Fonolojik bozukluk, çocuğun sesleri karıştırması, sesleri eksik kullanması ya da gereksiz sesler eklemesi durumunda ortaya çıkar. Fonolojik bozuklukta çocuklar, örneğin s, z, t, k gibi duruşların arasındaki farkı anlayamıyor olabilir. Bunun nedeni fonolojik kuralların olmaması ya da çocuğun fonolojik kuralları öğrenme yeteneğinin olmamasıdır. Fonolojik bozukluklar, çocuğun etkili bir şekilde konuşamamasına ve diğerlerinin konuşmasını anlayamamasına neden olabilir.
Fonolojik bozukluklar farklı tedaviler gerektirir. En önemli olanı, çocuğun konuşma hakkındaki problemlerinden, sesleri ayırt etme, sözcüklerin karıştırılmasından, sözcüklerin parçalanmasına kadar doğru telaffuz ettiklerinden emin olmaktır. Bu amaçla, çocukların sözcükleri özelliklerine göre sınıflandırmalarını sağlamak, kendilerine özel bir telaffuz planı oluşturmak ve sözcükleri kendilerine söyleyen erişkinlerle çalışmak gibi yöntemlerden faydalanılabilir. Ayrıca, çalışma ile ilgili oyunlar, çocukların sınıflandırma ve konuşma alanındaki yeteneklerini artırmak için önemli bir yedek tarzıdır.
Fonolojik bozukluklar da dahil olmak üzere, çocukların dil ve konuşma sorunlarının tedavisinde diğer etkin yöntemler de vardır. Bunlar arasında; telaffuz terapisi, cümle yapısı terapisi, disfazi terapisi, okuma-yazma terapisi, görsel-işitsel terapiler ve dillerin öğrenilmesi sayılabilir. Bazı durumlarda, bir uzmandan özel bir terapi planı oluşturulması gerekebilir.
Fonolojik bozukluklar, çoğu zaman özel terapiler sayesinde düzeltilebilir. Özel terapiler, çocukların konuşma ve dille ilgili kuvvetli ve zayıf alanlarının değerlendirilmesi ve özel olarak çocuğun herhangi bir dilsel sorunu ortadan kaldırmak için hedeflenmiş olan metotların uygulanmasını içerir. Özel terapilerin kapsamlı bir çalışma şeklinde olması ve önerilen eylemlerin sürekli takip edilmesi gerekmektedir.
