Ev tipi rüzgar türbinleri elektrik üretiminde etkili olsa da, oluşturdukları ses seviyesi bazı kullanıcılar için önemli bir konudur. Özellikle yerleşim alanlarına kurulan sistemlerde, gürültü düzeyinin ölçülmesi ve kontrol edilmesi hem konfor hem de yasal sınırlar açısından gereklidir.
Bu yazıda rüzgar türbinlerinin ses seviyeleri nasıl ölçülür, hangi faktörlere bağlıdır ve hangi sınırlar kabul edilebilir olarak kabul edilir, detaylı olarak ele alınmıştır.
Rüzgar türbinlerinin çıkardığı ses genellikle iki kaynaktan oluşur:
Aerodinamik ses: Kanatların havayı kesmesiyle oluşur
Mekanik ses: Jeneratör, rulman ve dişli gibi iç parçalardan kaynaklanır
Bu sesler desibel (dB) cinsinden ölçülür. İnsan kulağı için algılanabilirlik yaklaşık 30 dB ve üzerindedir.
Ev tipi mikro rüzgar türbinleri genellikle 300W – 2kW aralığındadır. Bu türbinlerin tipik ses seviyeleri:
| Güç Aralığı | Ortalama Ses (dB) | 10 m Mesafede Algılanan Ses |
|---|---|---|
| 300W – 500W | 35 – 45 dB | Sessiz bir kütüphane düzeyi |
| 1kW – 2kW | 45 – 60 dB | Hafif trafikten biraz fazla |
| >2kW | 60 – 70 dB | Gürültülü konuşma düzeyinde |
Not: Rüzgar hızına göre ses seviyesi artabilir. Rüzgar ne kadar şiddetliyse, aerodinamik ses de o kadar belirgin olur.
Ses ölçümü için profesyonel cihazlar ya da mobil uygulamalar kullanılabilir.
Türbinin çalıştığı rüzgarlı bir günde yapılmalıdır
Türbinden 10 metre uzaklıkta ölçüm yapılması önerilir
Ölçüm yüksekliği kulak hizasında olmalıdır
Ses seviyesi ölçer (decibel meter) cihazı tercih edilmelidir
Elde edilen değerler, arka plan (doğal ortam) gürültüsüyle karşılaştırılmalıdır
Örnek:
Arka plan sesi: 35 dB
Türbin çalışırken ölçüm: 50 dB
Türbin kaynaklı net gürültü: ≈ 15 dB
Türkiye’de ve pek çok ülkede konut bölgeleri için dış ortamdaki sürekli ses seviyesi sınırı genellikle:
Gündüz: 55 dB
Gece: 45 dB
Ev tipi türbinlerin bu değerlerin altında kalması beklenir. Yüksek sesli sistemlerde yerel yönetimlerden izin alınması ve ses yalıtımı yapılması gerekebilir.
Kanat tasarımı: Aerodinamik ve sessiz çalışan modeller tercih edilmelidir
Jeneratör kalitesi: Dişlisiz (direct-drive) sistemler daha sessiz çalışır
Kule montajı: Titreşimi azaltan esnek kule bağlantıları kullanılmalı
Yalıtım: Mekanik parçalar için ses emici izolasyon uygulanabilir
Konumlandırma: Yerleşim yerinden en az 10–15 metre uzağa kurulmalıdır
Ev tipi rüzgar türbinlerinin ses seviyesi, hem teknik performans hem de yaşam konforu açısından önemli bir kriterdir. Uygun ölçüm ve değerlendirme ile sisteminizin çevreye etkisini minimumda tutabilir, hem verimli hem sessiz bir enerji çözümüne sahip olabilirsiniz. Kurulum öncesi üretici ses değerleri incelenmeli ve yerel yasal sınırlar dikkate alınmalıdır.
